کد مطلب:312 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:249
احکام حیازت مباحات
(مسأله 3110) اگر كسی مال مباحی را كه مالك ندارد به قصد تملك و با رعایت قوانین شرعی تصرّف كند، مالك آن می گردد و این عمل را «حیازت مباحات» می گویند. حیازت مباحات ممكن است به فراهم آوردن مقدمات تصرّف صورت بگیرد، مانند دامی كه صیاد برای صید ماهی در دریا می گستراند.
(مسأله 3111) مباحات اموالی هستند كه ملك اشخاص، امام(علیه السلام) یا عموم مردم و یا حكومت اسلامی نباشند و بر دو قسمند:
اوّل: «مباح اصلی»، یعنی آنچه در طبیعت به صورت مال بدون مالك وجود دارد، مانند ماهی دریا و حیوانات یا گل های وحشی یا بوته ها و هیزم های موجود در طبیعت.
دوم: «مباح عَرَضی»، یعنی آنچه مالك معینی دارد و مالك به اراده خود از آن اعراض یا آن را برای دیگران مباح كرده است، مانند سكّه هایی كه بر سر عروس می ریزند.
(مسأله 3112) در صورت وجود حكومت عدل اسلامی جامع شرایط، بنابر احتیاط استفاده از جنگل ها و نیزارهای طبیعی و دریاها و معادن و رودخانه های بزرگ و جانوران وحشی باید با اجازه آن باشد، هر چند این اجازه به طور عام باشد.
(مسأله 3113) هرگاه كسی به قصد حیازت آب مباح، در زمین خود یا در زمین مباح، نهر ایجاد نماید، آبی كه در نهر جاری می شود ملك صاحب نهر است، مشروط به این كه مزاحم اراضی دیگران یا شرب و استفاده مردم نباشد.
(مسأله 3114) هر كس در زمین خود یا در اراضی مباح به قصد تملّك، قنات یا چاهی حفر كند تا به آب برسد و یا چشمه ای جاری كند، مالك آب آن می شود. حكومت جامع الشرایط می تواند برای حفر چاه و استفاده از آب قواعدی وضع نماید.
(مسأله 3115) هرگاه چند نفر در حفر چاه یا قنات یا جاری كردن چشمه و مانند آن شریك شوند، به نسبت به عمل و مخارجی كه برای آن كرده اند مالك آب می شوند.
(مسأله 3116) حیازت هر چیزی بر اساس عرف تعیین می گردد، مثلاً حیازت ماهی
[531]
صید آن و حیازت بوته های بیابان كندن آن به قصد تملّك است.
(مسأله 3111) مباحات اموالی هستند كه ملك اشخاص، امام(علیه السلام) یا عموم مردم و یا حكومت اسلامی نباشند و بر دو قسمند:
اوّل: «مباح اصلی»، یعنی آنچه در طبیعت به صورت مال بدون مالك وجود دارد، مانند ماهی دریا و حیوانات یا گل های وحشی یا بوته ها و هیزم های موجود در طبیعت.
دوم: «مباح عَرَضی»، یعنی آنچه مالك معینی دارد و مالك به اراده خود از آن اعراض یا آن را برای دیگران مباح كرده است، مانند سكّه هایی كه بر سر عروس می ریزند.
(مسأله 3112) در صورت وجود حكومت عدل اسلامی جامع شرایط، بنابر احتیاط استفاده از جنگل ها و نیزارهای طبیعی و دریاها و معادن و رودخانه های بزرگ و جانوران وحشی باید با اجازه آن باشد، هر چند این اجازه به طور عام باشد.
(مسأله 3113) هرگاه كسی به قصد حیازت آب مباح، در زمین خود یا در زمین مباح، نهر ایجاد نماید، آبی كه در نهر جاری می شود ملك صاحب نهر است، مشروط به این كه مزاحم اراضی دیگران یا شرب و استفاده مردم نباشد.
(مسأله 3114) هر كس در زمین خود یا در اراضی مباح به قصد تملّك، قنات یا چاهی حفر كند تا به آب برسد و یا چشمه ای جاری كند، مالك آب آن می شود. حكومت جامع الشرایط می تواند برای حفر چاه و استفاده از آب قواعدی وضع نماید.
(مسأله 3115) هرگاه چند نفر در حفر چاه یا قنات یا جاری كردن چشمه و مانند آن شریك شوند، به نسبت به عمل و مخارجی كه برای آن كرده اند مالك آب می شوند.
(مسأله 3116) حیازت هر چیزی بر اساس عرف تعیین می گردد، مثلاً حیازت ماهی
[531]
صید آن و حیازت بوته های بیابان كندن آن به قصد تملّك است.